Τι είναι το ουρικό οξύ;
Για να απαντήσουμε στα παραπάνω ερωτήματα πρέπει να ξεκινήσουμε από τα βασικά. Το ουρικό οξύ αποτελεί ένα προϊόν καταβολισμού των πουρινών. Οι πουρίνες είναι δομικά συστατικά των αλυσίδων DNA και RNA και συμμετέχουν στη ρύθμιση διαφόρων λειτουργιών των κυττάρων και του μεταβολισμού. Μελέτες δείχνουν ότι τα ⅔ των πουρινών σε έναν άνθρωπο προκύπτουν κατά βάση από την ενδογενή παραγωγή, ενώ η υπόλοιπη ποσότητα πουρινών προέρχεται από τη διατροφή (εξωγενείς πουρίνες). Οι πουρίνες αφού επιτελέσουν τις απαραίτητες λειτουργίες στον οργανισμό καταβολίζονται και έτσι σχηματίζεται το ουρικό οξύ.
Ποιές είναι οι επιπτώσεις του αυξημένου ουρικού οξέος;
Φυσιολογικά, περίπου το 90% του ουρικού οξέος επαναρροφάται από τον οργανισμό, ενώ η υπόλοιπη ποσότητα απεκκρίνεται μέσω των ούρων και των κοπράνων. Γενικά, υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ της παραγωγής και του καταβολισμού των πουρινών. Όταν αυτή η ισορροπία διαταράσσεται η συγκέντρωση των πουρινών στον οργανισμό ξεπερνά τα φυσιολογικά όρια, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται αρκετό ουρικό οξύ στην κυκλοφορία του αίματος. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται υπερουριχαιμία και μπορεί να είναι αποτέλεσμα είτε της υπέρμετρης παραγωγής ουρικού οξέος, είτε της μειωμένης νεφρικής και/ή γαστρεντερικής απέκκρισης.
Πιο συγκεκριμένα, όταν τα επίπεδα ουρικού οξέος υπερβαίνουν τα 6,8 mg/dL αρχίζουν να συσσωρεύονται κρύσταλλοι ουρικού μονονατρίου (MSU), οδηγώντας τελικά στην εμφάνιση της ουρικής αρθρίτιδας. Οι κρύσταλλοι σχηματίζονται συνήθως στις αρθρώσεις και συγκεκριμένα στην πρώτη μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση, στα δάχτυλα και στο γόνατο . Σε περιόδους έξαρσης παρατηρείται έντονος πόνος, οίδημα και ερύθημα στις προαναφερθέντες περιοχές. Οι εξάρσεις της ουρικής αρθρίτιδας έχουν διάρκεια περίπου 7-10 μέρες, ωστόσο η παρατεταμένη υπερουριχαιμία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα συχνότερες και σοβαρότερες εξάρσεις που μπορεί να επηρεάσουν και άλλα σημεία (πολυαρθρικές εξάρσεις).
Επιπροσθέτως, άτομα με ουρική αρθρίτιδα μπορεί να εμφανίσουν τόφους, δηλαδή μικρούς όζους που αποτελούνται από κρυστάλλους ουρικού μονονατρίου και χρόνιου κοκκιωματώδους φλεγμονώδους ιστού. Η ύπαρξη των όζων μπορεί να προκαλέσει χρόνιο πόνο και βλάβες στις αρθρώσεις.
Τι μπορώ να κάνω για να μειώσω το ουρικό οξύ;
Πρωταρχικός στόχος αναφορικά με το κομμάτι της διατροφικής διαχείρισης,είναι να περιοριστεί η κατανάλωση τροφίμων που είναι πλούσια σε πουρίνες.
Τρόφιμα πλούσια σε πουρίνες
Τρόφιμα με μέτρια περιεκτικότητα σε πουρίνες
Τρόφιμα με μικρή περιεκτικότητα σε πουρίνες
Ακόμη, διάφορα διατροφικά σχήματα έχουν προταθεί για την μείωση του ουρικού οξέος. Η δίαιτα DASH και η μεσογειακή δίαιτα που αποτελούνται από φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά με μείωση των συνολικών και κορεσμένων λιπαρών, έχουν δείξει θετικά αποτελέσματα στην πτώση του ουρικού οξέος. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα φάνηκαν να είναι ακόμα καλύτερα όταν η δίαιτα DASH συνδυάστηκε με επαρκή ποσότητα νατρίου και πρωτεΐνη φυτικής προέλευσης.
Επιπροσθέτως, η αύξηση του βάρους έχει φανεί ότι σχετίζεται με τα αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος. Επομένως, η απώλεια βάρους μπορεί να λειτουργήσει βοηθητικά τόσο στην πρόληψη της ουρικής αρθρίτιδας, όσο και στη μείωση του ουρικού οξέος και της συχνότητας εξάρσεων.
Τέλος, σε περιπτώσεις που η διατροφή και η απώλεια βάρους δεν έχουν κάποιο αποτέλεσμα στην μείωση του ουρικού οξέος ή υπάρχει έξαρση ουρικής αρθρίτιδας συστήνεται η έναρξη φαρμακευτικής αγωγής (κολχικίνη, αζαπροπαζόνη κ.α.).
Συμπέρασμα
Συμπερασματικά, οι υψηλές τιμές ουρικού οξέος μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία και στην ποιότητα ζωής των ατόμων. Ωστόσο, με τους κατάλληλους χειρισμούς, είτε αυτοί αφορούν την διατροφή, είτε την φαρμακευτική αγωγή σε περιόδους έξαρσης, μπορούν να αντιμετωπιστούν. Μην ξεχνάς ότι μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή αποτελεί το κλειδί για υγεία και ευεξία.
